Dịch tả heo châu Phi đang gây ảnh hưởng nặng nề đến ngành chăn nuôi heo của cả nước. Và hiện tại, khi giá heo tại một số địa phương đang có xu hướng tăng lên, một số chủ trại heo đang có ý định tăng đàn hoặc nuôi heo trở lại sau cơn khủng hoảng để đón giá heo được dự đoán sẽ tăng đột biến vào cuối năm. Tuy nhiên, đối với các trại heo đã bị dịch tả heo Châu Phi, cần lưu ý Công tác Tiêu độc – Khử trùng chuồng trại kỹ lưỡng để tránh những rủi ro về dịch bệnh sẽ tái phát.

Dưới đây là một số hướng dẫn về cách tiêu độc khử trùng trang trại sau khi bị dịch tả heo châu Phi từ Bộ phận Kỹ thuật của Công ty Sunjin.

Theo: Nguyễn Hữu Lực

                                                                                             Trưởng Bộ phận Kỹ thuật Sunjin Vina

1. QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ TÁI ĐÀN SAU DỊCH

“ Thời điểm tái đàn sau dịch là sau 30 ngày kể từ khi tiêu hủy lợn hoặc sản phẩm lợn bị nhiễm bệnh và đã thực hiện các biện pháp phòng chống dịch theo quy định, cơ sở từng bước nuôi tái đàn với số lượng khoảng 10% tổng số lợn có thể nuôi tại cơ sở.

Sau khi nuôi tái đàn được 30 ngày, thực hiện việc lấy mẫu xét nghiệm, nếu tất cả các mẫu xét nghiệm đều âm tính với bệnh Dịch tả lợn Châu Phi, khi đó mới nuôi tái đàn với số lượng có thể lên đến 100% tổng số lợn có thể nuôi tại cơ sở.”

Tài liệu tham khảo: Theo thông tư:

“Sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 07/2016/TT-BNNPTNT ngày 31/5/2016 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định về phòng, chống dịch bệnh động vật trên cạn”.

2. SƠ LƯỢC VỀ BỆNH DỊCH TẢ HEO CHÂU PHI

• Là một bệnh truyền nhiễm do Myxovirus chứa AND gây ra.
• Bệnh có nhiều biểu hiện: quá cấp, cấp tính, mãn tính và không điển hình.
• Tỷ lệ bệnh và chết cao (100%).
• Bệnh đặc trưng như thâm tím da phần lớn cơ thể, viêm xuất huyết tràn lan đường tiêu hóa, hạch lâm ba và thận.
• Khi bệnh xảy ra, trở thành dịch và lưu cữu nhiều năm.
• Virus có sức sống rất tốt: trong máu 6 năm (bảo quản lạnh), lách 2-2,5 năm, phân ẩm 122 ngày,nước tiểu 45 ngày.
• Nhạy cảm với các chất sát trùng: Formol 2%, NaOH 3 - 4% và các loại thuốc sát trùng chuồng trại.

• Khi chuồng trại bị vẫy nhiễm vi rút ASF rất khó để tiêu diệt mầm hoàn toàn nếu vệ sinh và tẩy uế không dúng cách.

Do đó phải tăng cường tiêu độc khử trùng toàn bộ liên tục trong vòng 1 tháng sau khi tiêu hủy lợn bệnh nhằm NGĂN CHẶN Dịch tả heo châu Phi tái bùng phát.

Một số câu hỏi đặt ra: 1/ Liệu sau 30 ngày có thể tái đàn? 2/ Các trại đã thực sự làm tốt công tác tẩy uế chuồng trại, làm tốt công tác an toàn sinh học trong chăn nuôi? 3/ Liệu sau tái đàn các trại có bị mắc dịch ASF trở lại?

3. NGUYÊN TẮC VỆ SINH CHUỒNG TRẠI

• Dọn dẹp từ trong ra ngoài
• Làm sạch cơ học trước
• Vệ sinh thực hiện từ nơi sạch đến nơi bẩn (không được làm ngược lại)
• Chỉ phun thuốc sát trùng khi đã làm sạch bề mặt chuồng trại và các dụng cụ chăn nuôi.
• Sau khi phun phải để khô hoàn toàn mới sử dụng.

4.CÁC BƯỚC ĐỂ VỆ SINH TRONG CHUỒNG TRẠI- 5 BƯỚC CƠ BẢN

Bước 1: Vệ sinh sát trùng chuồng trại

• Phải loại bỏ các vật chất cơ học trong chuồng bằng cách gom tất cả vật dụng chăn nuôi ra ngoài ngâm sát trùng.

-Bóng điện, dây điện tháo mang về lau sát trùng.

• Tiêu hủy rác thoải và các vật dụng không cần thiết.
• Tháo dỡ tấm đan mang ra bể ngâm.

Hình 1: Ngâm tấm đan,các đồ dụng cụ chăn nuôi Cho xút 1% ngâm trong vòng ít nhất 12h	Hình 2. Tiêu hủy vật dụng không cần thiết

Bước 2: Làm ướt tẩy rửa chuồng

Xịt rửa sạch sẽ các các vật chất hữu cơ trên bề mặt chuồng và khung chuồng

• Xịt rửa toàn bộ trần, tường bao, khung chuồng, hệ thống cống rãnh trong chuồng. Cọ rửa sạch sẽ các máng ăn, đường nước uống
• Vệ sinh tủ điện, quạt thông gió.
• Tháo giàn mát, xịt rửa vệ sinh sạch sẽ bụi và rác thải sau đó xả ống cặn, thay phun ống nước, vệ sinh rác thải, thay nước hố giàn mát

Phun Xút

• Tiến hành dùng xút tỷ lệ 1:50. tưới 1l dd xút cho 1,5m2 diện tích bề mặt nuôi. Đợi trong vòng 60 phút để cho phân bụi bẩn bong tróc ra.
• Rửa lại bằng nước sạch với máy áp lực cao( toàn bộ khung, nền, tường, trần, cỗng rãnh)

Chú ý: lặp lại các bước trên ít nhất 2 lần

• Tháo rỡ toàn bộ hệ thống núm uống và ống dẫn nước, ngâm trong xút 1% ít nhất 12 h
• Làm sạch bằng cách xả hết nước trong đường ống, pha nước sát trùng, Ion Ag+, hoặc Clorin ngâm đường ống 24h, sau đó rửa lại bằng nước sạch.
• Làm 1 lần/ tuần cho đến khi nuôi lại heo
• Xịt rửa đan nhựa, đan bê tông và các dụng cụ chăn nuôi
• Ngâm tấm đan, dụng cụ chăn nuôi bằng xút 1% sau 12h sau đó Dùng máy áp lực cao xịt rửa sạch

Chú ý: Lặp lại ít nhất 2 lần

 

Hình 3. Xịt rửa sạch sẽ các các vật chất hữu cơ trên bề mặt chuồng và khung chuồng	Hình 4. Vệ sinh tủ điện: -Ngắt cầu dao -Bọc mô tơ và xịt rửa bên trong, bên ngoài

Bước 3: Làm Khô, làm mới chuồng trại

Hình 5. Để khô chuồng trại và khò toàn bộ khung chuồng, nền chuồng, gầm chuồng, tường bao, cống rãnh	Hình 6. Hàn, Sơn sửa toàn bộ khung chuồng bầu, đẻ, thịt. Có thể đổ một lớp nền bê tông mới, chát lớp tường mới (nếu có điều kiện)

Bước 4: Tẩy uế chuồng trại

-Tiến hành phun sát trùng: Có thể dùng Omicide/ Advance APA clean/Adekol Des pha với tỷ lệ 1/100 hoặc Virusnip TM với tỷ lệ 1/200 hoặc VikonS tỷ lệ 1/500. -Phun lần lượt từ cuối chuồng đến đầu chuồng, bạt trần, hai bên hông, nền chuồng. -1l dd sát trùng phun 4m2 . -Phun sát trùng trong 1 tuần liền. -Quét vôi toàn bộ tường bao, lối đi xung quanh chuồng với tỷ lệ 1:20 -Nền chuồng có thể dùng vôi cũ tôi trực tiếp trên nền chuồng hoặc có thể hòa vôi dội trên nền chuồng Xông foocmol thuốc tím: Liều lượng khuyến cáo: Liều 60g thuốc tím + 120ml formol (40%) dùng cho 2.8 m3

Hình 7. Quét vôi toàn bộ tường bao và xung quanh chuồng

Hình 8. Phun sát trùng

Bước 5: Đóng cửa chuồng, lập hàng rào bảo vệ chống chuột bọ, ruồi, muỗi

Hình 9, hình 10. Làm hàng rào phòng vệ cho trang trại, chống chuột, muỗi, côn trùng…

Sau khi xử lý xong đóng kín chuồng 30 ngày mới tái đàn 

6.An toàn sinh học đối với khu vực ngoài chuồng nuôi.

-Toàn bộ cây cỏ, bụi rậm khu vực trong trại và quanh trại phải được chặt bỏ và đốt cháy hoàn toàn.

-Phân phải được dọn dẹp sạch sẽ, không được để bao phân nào ở khu vực trong và quanh trại

-Cần tiến hành nạo vét, khơi thông cống rãnh, sử dụng vôi bột rải lên toàn bộ bề mặt rãnh

-Cần thường xuyên theo dõi hoạt động và nhiệt độ hầm biogas. Với nhiệt độ bên trong hầm biogas ở giai đoạn sinh khí Methane là 55 độ C. Ở nhiệt độ này hầm biogas có thể tiêu diệt ASF trong vòng 3h.

-Nếu hầm biogas hỏng cần hút toàn bộ phân trong bể và sử lý sạch sẽ.

-Phun sát trùng và quét vôi  đường đi quanh trại, cầu cân, đường lùa heo, khu vực quanh chuồng nuôi, khuôn viên trại, nhà ở công nhân, nhà ở,…

-Luôn kiểm soát phương tiên từ bên ngoài vào ( mang mầm bệnh từ nơi này qua nơi khác)

 

Vệ sinh tiêu độc cả khu vực đường chính vào trại bán kính 1-2km

-Xử lí nguồn nước bị ô nhiễm, Có thể xử lý bằng vôi với liều lượng 1%. Để đảm bảo hiệu quả cần xác định thể tích thực của ao.

-Tuyệt đối không sử dụng nguồn nước bề mặt, kênh suối,ao trực tiếp.

-Xử lí nguồn nước bằng chlorine 5ppm trước khi sử dụng. Cần xây bể chứa dự trữ, nước sau khi pha chlorine phải ít nhất 8 – 12h sau mới được sử dụng.

Lưu ý: Trước khi tái đàn cần lấy mẫu nước và mẫu bề mặt không khí để kiểm tra trước khi tái đàn. Nếu kết quả xét nghiệm âm tính thì mới tái đàn

• Phương pháp lấy mẫu nước

+ Để nước chảy trong 3-5 phút

+ Lấy nước khoảng 2/3 chai

+ Bảo quản lạnh khi gửi mẫu nước về nơi xét nghiệm

• Phương pháp lấy mẫu không khí,bề mặt

+ Đặt bản vuông (S=5x5 cm² ) lên vị trí lấy mẫu, dùng tăm bông swab trong S bản vuông.

+ 5 que tăm bông/5 vị trí/ mẫu

• + Bỏ đầu que tăm bông phần tiếp xúc với tay, cho ngập vào môi trường vận chuyển

+ Đầu tăm bông chưa ngập trong môi trường à không đảm bảo

+ Mau bao quan lanh gui ve phong xét nghiệm

        CÁCH TÁI ĐÀN ĐỐI VỚI TRẠI ĐÃ MĂC DỊCH ASF:

• Cần giám sát thực hiện quy trình vệ sinh sát trùng của trại như đã hướng dẫn ở trên.
• Sau 3 tháng có thể nhập lợn con và nái hậu bị theo 5 bước như sau:

1. B1: Nhập 10% tổng đàn
2. B2: Sau 2-3 ngày chuyển lợn sang các ô chuồng khác
3. B3: Chuyển lợn sang tất cả ô chuồng trong trại( Cần 20 ngày để hoàn thiện quy trình này)
4. B4: Rải cám suống sàn chuồng
5. B5: Sau 30- 45 ngày tính từ lúc nhập lấy mẫu máu heo. nếu kiểm tra không thấy vấn đề gì về dịch ASF thì có thể tái đàn 100%

QUY TRÌNH LẤY MÁU HEO GỬI XÉT NGHIỆM

MỘT SỐ THÔNG TIN CẦN BIẾT:

1. Sức đề kháng trong điều kiện tự nhiên

Điều kiện	Thời gian chống chịu của virus	Nguồn
Nhiệt độ 50°C	3h	USDA, 1997
Nhiệt độ 56°C	70 phút	Mebus và cs, 1998 - FDA
Nhiệt độ 60°C	20 phút	Mebus và cs, 1998 - FDA
pH<3.9 hoặc pH >11.5 (Không có huyết thanh)	1 phút	Mebus và cs, 1998 - FDA
pH 13.4 (Không có huyết thanh)	21h	OIE
pH 13.4 cùng với 25% huyết thanh	7 ngày	OIE
Máu ở 4°C	18 tháng	Đại học IOWA, USA 2006
Trong máu heo rừng	70 ngày	USDA, 1997
Máu thối rữa	15 tuần	USDA, 1997
Phân ở nhiệt độ phòng	11 ngày	Đại học IOWA, USA 2006
Trong cơ thể heo nhiễm virus	1 tháng	Đại học IOWA, USA 2006
Chất thải 65°C	1 phút	C. Tunner và SM. Williams 1997

2. Thời gian tồn tại trong các sản phẩm từ lợn

Sản phẩm từ heo	Thời gian sống
Quầy thịt	6 tháng
Thịt ướp muối	6 tháng
Thịt xông khói	1 tháng
Thịt khô	1 năm
Thịt nấu chín (70°C trong 3 phút)	0 ngày - không có virus sống - không lây lan
Xương	6 tháng
Sản phẩm từ máu 4°C	1 năm rưỡi
Phân 20°C	11 ngày
Phân ở -20 °C	vô thời hạn